Trzmielina pospolita, t. zwyczajna (Euonymus europaeus L.) – gatunek krzewu należący do rodziny dławiszowatych (Celastraceae).
Biologia i ekologia
Występuje w Europie i zachodnich krańcach Azji, w Polsce jest dość pospolity na całym obszarze. Rośnie na siedliskach żyznych i wilgotnych, w lasach i zaroślach. Jest rośliną trującą. Trzmielina wykorzystywana jest jako roślina ozdobna. Drewno cenione jest w tokarstwie i snycerstwie oraz służy do wyrobu węgla drzewnego używanego jako węgiel rysunkowy, a dawniej też surowiec do produkcji prochu czarnego. Roślina stosowana była jako lecznicza, barwierska, a kora z korzeni stanowiła surowiec do produkcji gutaperki.
Pokrój
Gęsto rozgałęziony krzew w górnej części, o koronie rozłożystej, u dołu słabo rozgałęziony, stąd krzew jest zwykle jedno- lub kilkupędowy. Młode pędy są nagie lub krótko owłosione, zielone, nieco czworoboczne, czasem z czterema bardzo wąskimi listewkami korkowymi wzdłuż kantów. Kora na starszych pędach jasnoszara, gładka. Pąki są przytulone równolegle do pędów, jajowate, zaostrzone, 2–5 mm długości, zielone, z ciemnymi końcami i czasem brzegami łusek, których są 2–4 pary.
Silnie rozgałęzione, ale stosunkowo płytkie – główna ich masa znajduje się na głębokości 10–15 cm w promieniu do ok. 2 m od pnia. Z korzeni rozwijają się odrosty przez co poszczególne okazy roślin mogą pokryć duże powierzchnie.
Naprzeciwległe. Ogonek liściowy ma od 6 do 12 mm długości, od góry jest rowkowany. Blaszka jest eliptyczna, na szczycie zaostrzona, u nasady zbiegająca, całobrzega lub drobno karbowanopiłkowana. Osiąga do 8, rzadziej 11 cm długości i ok. 6 cm szerokości i jest naga lub prawie naga. Jesienią liście zabarwiają się na czerwono.
Zebrane po 3–5, czasem do 10 w dychotomicznie rozgałęziające się wierzchotki. Kwiaty są zazwyczaj czterokrotne, nagie i osiągają średnicę 8–10 mm. Działki kielicha i płatki korony są zielone, żółtawozielone lub białawe i podługowate. Płatki są grubsze od działek. Zalążnia jest wpół dolna i podzielona na cztery komory zawierające po dwa zalążki. Słupek wieńczą cztery łatki znamienia rozchylające się, gdy są gotowe na przyjęcie pyłku. Nitki pręcików są częściowo zrośnięte z zalążnią[5]. Pylniki są żółte. Mimo tworzenia kwiatów z rozwiniętymi pręcikami i zalążnią, niektóre rośliny mają kwiaty funkcjonalnie męskie – owoce rzadko są na nich zawiązywane. Część roślin rozwija z kolei tylko kwiaty żeńskie – ze skróconymi pręcikami, których pylniki nie tworzą pyłku.
Mięsiste torebki barwy intensywnie różowej, rzadziej jaśniejsze do barwy białej włącznie, osiągające do 8–15 mm średnicy. W komorach rozwijają się nasiona całkowicie okryte intensywnie pomarańczową osnówką, stanowiącą ok. połowy masy nasiona wynoszącego od 80 do 130 mg Po dojrzeniu torebek otwierają się one i nasiona z nich zwisają. Nasiona wraz z osnówką osiągają ok. 5 mm szerokości i 5–7 mm długości. Nasiona bez osnówki są jajowate, z jednym kantem i zaostrzonym wierzchołkiem, są białawe, z czasem żółknące i matowe.
Znaczenie użytkowe
Trzmielina wykorzystywana jest jako roślina ozdobna. Drewno cenione jest w tokarstwie i snycerstwie oraz służy do wyrobu węgla drzewnego używanego jako węgiel rysunkowy, a dawniej też surowiec do produkcji prochu czarnego. Roślina stosowana była jako lecznicza, barwierska, a kora z korzeni stanowiła surowiec do produkcji gutaperki.
W ogrodzie posadzona jest: Trzmielina „Silver Queen’
Trzmielina Fortune’a Coloratus
Trzmielina 'Sunspot’
Trzmielina 'Emerald Gaiety’’
Trzmielina 'Emerald’n Gold’
Trzmielina oskrzydlona