Róża pomarszczona (Rosa rugosa)

Róża pomarszczona (Rosa rugosa)

Róża dzika (Rosa canina L.)  – nazwy ludowe: psia róża, gatunek krzewu z rodziny różowatych, z rodzaju róża.

Biologia i ekologia

Występuje na obszarach umiarkowanych i ciepłych półkuli północnej. Można ją spotkać prawie w całej Europie, na terenach do 1500 m n.p.m., w Afryce Północnej, na Wyspach Kanaryjskich, na Maderze, w Azji; rozprzestrzeniła się także w Australii i Nowej Zelandii. W Polsce jest gatunkiem pospolitym. Porasta zarośla, skraje lasów, miedze, przydroża.  Kwitnie od maja do lipca, jej kwiaty wydzielają przyjemny zapach. Owoce są rozsiewane przez zwierzęta (endochoria).

Pokrój –  Krzew o wysokości do 3 m, czasami pnącze o wysokości do 12 m.. Gałęzie są łukowato odgięte ku ziemi. Gałązki z silnie, hakowato zakrzywionymi kolcami

Liście –.Złożone są z 5–7 jajowato-eliptycznych, ostro ząbkowanych listków o ostro, pojedynczo lub podwójnie piłkowanych brzegach. Są zielone, rzadko tylko sine, nagie lub owłosione.

Kwiaty – Pięciopłatkowe kwiaty, różowe lub białawe są pojedyncze lub zebrane w kwiatostany. Wyrastają na szypułkach dłuższych od podsadek. Działki kielicha słabo ogruczolone, po przekwitnięciu są przeważnie odgięte w dół i dość wcześnie odpadają.

Owoce Owoc szupinkowy wielkości 2–3 cm, wydłużony, purpurowoczerwony.

Znaczenie użytkowe
Lecznictwo Surowiec zielarski: dojrzałe owoce. Są składnikiem wielu mieszanek ziołowych. Zawierają oprócz ogromnej ilości witaminy C garbnikikarotenoidykwasy organiczneolejki eterycznecukrypektyny. Owoce są niezwykle bogatym źródłem witaminy C – zawierają jej dziesięciokrotnie więcej niż porzeczka czarna. Już 1-3 jej owoce w zupełności wystarczą do pokrycia dziennego zapotrzebowania człowieka na tę witaminę. Naturalna witamina zawarta w owocach jest przy tym trzykrotnie bardziej skuteczna od witaminy syntetycznej w tabletkach Owoce róży mogą być używane do sporządzania przetworów i win. Owoce dzikiej róży zawierają również witaminy A, B1, B2, E, K i kwas foliowy, flawonoidy, kwasy organiczne, pektyny oraz garbniki.
Z płatków wykonuje się konfitury, szczególnie nadające się do nadziewania pączków. Kandyzowane płatki nadają się do dekoracji ciast oraz są dodatkiem do potpourri. Z owoców wytwarza się dżemysokisyropy i koncentraty witaminowe. Przetwory z róży nadają się do samodzielnego spożycia, są także używane do aromatyzowania słodyczy, napojów, ciast. Z owoców oraz płatków robi się aromatyczne herbaty. W Szwecji z dojrzałych owoców przyrządza się zupę różaną. Z nasion wytwarza się olej z dzikiej róży.
Kosmetyka– kremy, toniki i inne.
Ogrodnictwo –  W szkółkarstwie Rosa canina jest używana jako podkładka dla róż szlachetnych

Znaczenie biblijne – symbolizowała nie tylko miłość, ale i mądrość oraz śmierć. Zdaniem znawców roślin biblijnych róża dzika i róża fenicka wymienione są w Biblii, chociaż bez rozróżnienia gatunku. Nie zawsze jednak pod nazwą róża kryją się róże, czasami jako róże określane są również: oleander pospolitynarcyz wielokwiatowy lub tulipan górski. Jeden z tych dwu gatunków róż jest wymieniony w Księdze Mądrości (2,8). Świadczy o tym nie tylko fakt, że te dwa gatunki róż są w Izraelu pospolite, ale także kontekst wydarzeń w cytowanym fragmencie Biblii: istniał wówczas zwyczaj zakładania przez biesiadników wieńców z róż podczas uczt.
Już wczesne chrześcijaństwo znało legendę o tym, że Syn Boży wziął swoją Matkę do nieba, a apostołowie, otworzywszy grób, znaleźli w nim tylko róże.

Ciekawostki – Pędy kwitnącej róży lub gałązki z dojrzałymi owocami są wykorzystywane do wykonywania bukietów i dekoracji wnętrz. Była uprawiana w starożytnym Rzymie. Rzymianie wykonywali z niej wieńce, które nakładali na głowę podczas uczt. Wypełniali jej płatkami także poduszki, co miało uspokajać i usypiać.