Hortensja (Hydrangea L.) – rodzaj niewysokich krzewów z rodziny hortensjowatych.

Biologia i ekologia

Obejmuje 78 gatunków. Występują one w południowo-wschodniej Azji – od Indii po Japonię i Nową Gwineę oraz na kontynentach amerykańskich – we wschodniej i środkowej części USA, w Meksyku i Ameryce Środkowej, w północno-zachodniej części Ameryki Południowej. W naturze rosną w lasach i na skalistych stokach, często wspinając się na drzewa i skały. Wiele gatunków rośnie wzdłuż wybrzeży. Kwiaty są owadopylne, rozwijają się zwykle latem, często po przekwitnieniu utrzymują się zaschnięte przez zimę.

Pokrój

Krzewy, niewielkie drzewa (do 6 m wysokości), pnącza do 30 m wysokości. Różne części roślin bywają w różnym stopniu owłosione, włoski są pojedyncze lub rozwidlone. Starsze pędy z korą łuszczącą się papierzasto, na przekroju często z szerokim, białym rdzeniem.

Liście

Zimozielone lub sezonowe, nakrzyżległe, czasem w okółkach po trzy. Są pojedyncze, ogonkowe, bez przylistków, o blaszce eliptycznej, jajowatej do zaokrąglonej, rzadko klapowane, całobrzegie, drobno lub grubiej piłkowane.

Kwiaty

Zebrane w obfite (składające się ze 100–1000 kwiatów) kwiatostany wierzchotkowate, przybierające formę wiech i baldachów – płaskich, wypukłych, stożkowatych do prawie kulistych. Kwiaty są obupłciowe, u części gatunków na brzegu kwiatostanu występują także kwiaty sterylne (u wielu odmian występują tylko kwiaty sterylne). Kwiaty są białe, różowe, czerwone i niebieskie. U części gatunków i odmian kwiaty są różowe w glebie obojętnej i zasadowej, a niebieskie w kwaśnej lub zawierającej jony glinu. Działek kielicha jest 5, są one trwałe, rozpostarte lub odgięte, zwykle trójkątne i nagie. Płatki (drobne w kwiatach płodnych, bardzo okazałe w kwiatach sterylnych) są rozpostarte lub odgięte, zwykle jajowate lub eliptyczne. Pręcików jest 10. Słupek tworzony jest przez 2–4 owocolistków i zalążnia jest odpowiednio 2–4-komorowa. Szyjki słupka są trwałe, w liczbie 2–4, w różnym stopniu połączone. Znamię jest umiejscowione szczytowo lub jest zbiegające wzdłuż szyjki.
Owoce

Twarde, skórzaste torebki niewielkich rozmiarów, kulistawe do eliptycznych, w każdej komorze z 10–40 drobnymi, brązowymi nasionami.

Znaczenie użytkowe

Wiele gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne. Mają kuliste kwiatostany o barwie różowej, czerwonej lub niebieskawej. Zabarwienie kwiatostanów zależy od odczynu gleby. Kwitną od czerwca do września. Preferują kwaśną i wilgotną glebę. Wymagają miejsc osłoniętych od wiatru i okrycia na zimę. Rośliny te rozmnaża się przez sadzonki pędowe. Liczne gatunki i odmiany hortensji uprawiane są jako rośliny ozdobne, których walorem są zwłaszcza efektowne kwiaty płonne (sterylne).
Do częściej uprawianych w Polsce należą:
Hortensja bukietowa – (Hydrangea paniculata)
Hortensja Krzewiasta – (Hydrangea arborescens)
Hortensja ogrodowa – (Hydrangea macrophylla)
Hortensja pnąca – (Hydrangea petiolaris)

W ogrodzie posadzona jest:

Hortensja drzewiasta 'Annabelle’
Hortensja bukietowa Vanille-Fraise ‘Renhy’
Hortensja bukietowa Pinky Winky PBR

Hortensja bukietowa  ‘Wim’s Red’

Hortensja bukietowa  'Limelight’ PBR