Cis pośredni 'Hicksii’ (Taxus x media ‘Hiksii’)

Cis pośredni 'Hicksii’ (Taxus x media ‘Hiksii’)

Cis (Taxus) – rodzaj roślin z rodziny cisowatych (Taxaceae).

Cis (Taxus) – rodzaj roślin z rodziny cisowatych (Taxaceae).

Biologia i ekologia
Pojawił się na Ziemi w środkowym lub późnym dewonie, ok. 400-350 mln lat temu. Na początku trzeciorzędu, jakieś 65 mln lat temu, występowało już 5 gatunków cisa. Dziś w jego obrębie wyróżnia się 7–9 mało zróżnicowanych gatunków, na tyle do siebie podobnych, że przez niektórych systematyków opisywane są jako podgatunki w ramach jednego gatunku – cisa pospolitego. Rośliny te występują w Europie, północnej, wschodniej i południowo-wschodniej Azji, północno-zachodniej Afryce oraz Ameryce Północnej.  W Polsce rośnie w naturze tylko jeden gatunek – cis pospolity (Taxus baccata). Cisy są krzewami i drzewami zazwyczaj dwupiennymi, pozbawionymi żywicy. Rosną w różnych typach lasów, choć zwykle liściastych i jako podszyt, czasem tworzą lite drzewostany.
Pokrój
Zimozielone krzewy i drzewa o korze czerwono zabarwionej i odpadającej płatami. Osiągają do 26 m wysokości i zwykle są to rośliny rozłożyste, o szeroko rozpościerających się konarach.
Liście
Ułożone pozornie dwurzędowo – w jednej płaszczyźnie (ich nasady ułożone są na pędzie skrętolegle). Równowąskie, osadzone są na krótkich ogonkach. Płaskie, ale często wygięte. Od spodu z dwoma paskami aparatów szparkowych w kolorze żółto-zielonym lub szaro-zielonym, od góry ciemnozielone.
Organy generatywne
Szyszki męskie są drobne do 4 mm długości, kuliste, żółtawe i pojawiają się pojedynczo w kątach liści na dolnej stronie pędów. Dojrzałe rozchylają łuski ukazując od 4 do 16 mikrosporofili zawierające po 6–8 worków pyłkowych ułożonych w kręgi. Strobil żeński okryty łuskami zawiera tylko jeden zalążek. Po zapyleniu rozwija się pojedyncze nasiono otoczone z boków kubkowatą i mięsistą osnówką. Jest ona czerwono zabarwiona, mięsista, słodkawa i lepka.

Znaczenie użytkowe

Wszystkie gatunki z rodzaju są trujące z powodu zawartości w roślinach (z wyjątkiem osnówek) alkaloidu taksyny (są szczególnie toksyczne dla koni i bydła, ale owce i jelenie zgryzają je bez szkody). Cisy zawierają także diterpen o nazwie paklitaksel, zwany też taksolem, będący lekiem przeciwnowotworowym. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, także ich mieszańce, wyróżnia się setki odmian uprawnych. Drewno jest ciężkie, twarde, o kolorze czerwonobrunatnym i z tych względów poszukiwane jako surowiec snycerski i meblarski. W przeszłości było cenionym surowcem do wyrobu łuków. Osnówki otaczające nasiono są jadalne, ale same nasiona są trujące.

W ogrodzie posadzony jest: Cis pośredni 'Hicksii’